یکی از عجیبترین رویدادها در مرز دنیای هنر و تجارت، ظهور مفهوم نوینی به نام NFT یا توکن غیر قابل معاوضه (Non-Fungible Token) است. یکی از نمونههای ایجاد این دارایی مربوط به زمانی است که یک هنرمند، اثر هنری دیجیتال خود را بههمراه امکان مالکیت بر آن به یک توکن دیجیتالی منحصربهفرد تبدیل میکند و بهفروش میگذارد. این داراییها همچنین به فرصتی برای سرمایهگذاری سودآور تبدیل شدهاند و سرمایهگذاران بهدنبال آشنایی با مفهوم NFT، انواع NFT و روشهای خرید و فروش آنها هستند. در این مطلب به این پرسش که NFT چیست، پاسخی جامع میدهیم.
توکن غیر قابل معاوضه یا NFT چیست؟
توکن غیر قابل معاوضه یا NFT داراییهایی دیجیتالی و در عین حال اسنادی برای مالکیت انحصاری بر آثار هنری و برخی موارد دیگر مانند خانهها در دنیای متاورس هستند. برای ایجاد این داراییها از فناوری رمزنگاری در بستر بلاکچین استفاده میشود.
یک ویژگی اساسی این داراییها در این است که قابل کپیبرداری، جعل یا جایگزینی نیستند. مبادلات NFT نیز از طریق ارزهای دیجیتالی مانند اتریوم و بیت کوین در سایتهای تخصصی یا همان مارکتپلیسهای NFT انجام میشود. اولین NFTها در سال 2014 معرفی شدند و طی چند سال اخیر به اوج محبوبیت خود نزد سرمایهگذاران و کلکسیونرهای آثار دیجیتالی رسیدهاند. بر اساس گزارش فوربس ارزش بازار NFT در سال 2021 به 41 میلیارد دلار رسید.
عرضه محدود NFT چه معنایی دارد؟
توکن غیر قابل معاوضه تضمین میکنند که یک اثر هنری دیجیتال به اثری منحصربهفرد تبدیل شود که قابل انتشار در نسخههای متعدد نیست. مدیر عامل شرکت Yellow Umbrella Ventures و رییس انجمن صنعت فناوری واشنگتن دراینباره گفته است: “NFTها نوعی کمبود دیجیتالی ایجاد میکنند.” در واقع همین کمبود باعث افزایش بینظیر قیمت داراییهای NFT میشود.
قیمت این داراییها در برخی موارد بسیار بالا و دور از تصور است. برای مثال مجموعه 5 هزار نقاشی روزانه هنرمندی مشهور به نام بیپل با عنوان “EVERYDAYS: The First 5000 Days” در سال2021 در حراج کریستی به قیمت 69.3 میلیون دلار بهفروش رسید.
تفاوت NFT با ارزهای دیجیتالی در چیست؟
همانطور که گفتیم، فناوری ایجاد NFT دقیقا همان فناوری است که در تولید ارزهای دیجیتالی استفاده میشود اما این یکی از معدود شباهتهای این دو کلاس دارایی دیجیتالی مبتنیبر بلاکچین است. برای مثال ارزهای دیجیتالی در تعداد زیادی ایجاد میشوند اما هر NFT یک دارایی کاملا منحصربهفرد است. از سوی دیگر یک واحد از بیت کوین در یک زمان با واحد دیگری از بیت کوین، قیمت مشابهی دارد؛ زیرا آنها بهنوعی یک کپی از یکدیگر هستند؛ اما NFTها بهدلیل تفاوت در موضوع و ماهیت، قیمت مشابهی ندارند.
از سوی دیگر هر NFT دارایی یک امضای دیجیتالی است که امکان مبادله آنها را با یکدیگر ناممکن میکند و این همان مفهوم غیر قابل تعویض بودن NFTها است. برای مثال در کلکسیون 5 هزار نقاشی روزانه ییپل نیز تمامی این نقاشیها دارای قیمت و امضای دیجیتالی متفاوت هستند.
کارکرد NFT چگونه است؟
توکنهای غیر قابل معاوضه در بستری بلاکچینی مانند بلاکچین اتریوم شکل میگیرند. این بلاکچینها در واقع دفترهای کل عمومی و توزیعشده یا غیرمتمرکزی هستند که تراکنشها و دیگر اطلاعات بر روی آنها ذخیره میشوند. برای مثال یکی از انواع این دادهها در مورد NFTها همان مالکیت انحصاری دارنده NFT است. جالب است بدانید محبوبترین بلاکچین در دنیای NFTها بلاکچین اتریوم است.
چه چیزهایی به NFT تبدیل میشوند؟
تقریبا هر چیزی را که ماهیت دیجیتالی داشته باشد میتوان به NFT تبدیل کرد اما به این شرط که تصور شما بر این باشد که آن چیز برای دیگران دارای ارزش است و آن را خریداری میکنند. درست بههمین دلیل است که بیشتر NFTها آثار هنری دیجیتالی مانند: طرحهای گرافیکی، پوسترها، گیفها و فایلهای موسیقی و موزیک ویدئو هستند. با این حال از دیگر انواع NFT میتوان به: ویدئوهای ورزشی، ویدئوهای آموزشی خاص، آواتارهای مجازی درون بازیهای متاورسی و حتی توییتهای تاریخی و خاص اشاره کرد. یک نکته عجیب دیگر اینکه برای مثال یک هنرمند نقاش میتواند طی یک فرآیند رسمی، یک نقاشی فیزیکی خود را از بین ببرد و آن را به یک نسخه دیجیتالی از نوع NFT تبدیل کند و بهمعرض فروش بگذارد!
کاربرد NFT چیست؟
توکنهای غیر قابل تعویض با استفاده از فناوری بلاکچین این فرصت را برای هنرمندان و تولیدکنندگان محتواهای دیجیتالی ایجاد میکنند که بتوانند با تبدیل آثار خود به NFT از این راه کسب درآمد کنند. برای مثال یک موزیسین با استفاده از این روش میتواند بدون نیاز به عقد قرارداد با یک شرکت انتشار و توزیع موسیقی، یک قطعه موسیقی را به NFT تبدیل کند و آن را در مارکتپلیسهای مخصوص NFT بفروشد.
در واقع NFT راهکاری برای حذف بسیاری از واسطهها از فرآیند فروش آثار هنری است و هنرمندان دیگر لزوما به کمک حراجیها و شرکتهای توزیع محتواهای هنری دیجیتالی نیازی ندارند. همچنین در این روش دیگر به کسب بسیاری از مجوزهای ملی و محلی برای ارائه اثر هنری نیازی نیست. یک نکته جالب توجه دیگر این که هنرمند میتواند قرارداد NFT را طوری تنظیم و برنامهنویسی کند که در هر بار فروش اثر به یک فرد دیگر درصدی از مبلغ فروش به حساب او واریز شود.
شرکتهای مختلف از NFTها برای اهداف خیریه نیز استفاده میکنند. برای مثال برندهایی مانند تاکوبل و شارمین NFTهایی را بهحراج گذاشتهاند تا سرمایه قابل توجهی را برای امور خیریه جمعآوری کنند. یک NFT تاکوبل با نام NFT Taco Bell تنها چند دقیقه پس از انتشار به مبلغ 3723.83 میلیون دلار بهفروش رسید.
مزایای سرمایهگذاری در NFT چیست؟
توکنهای غیر قابل تعویض نشاندهنده مالکیت بر یک دارایی دیجیتالی یا فیزیکی موجود در دنیای واقعی هستند. البته خرید فروش توکنی که اثباتکننده مالکیت شما بر داراییهای فیزیکی باشد، رواج ندارد. در هر صورت قیمت بالای توکنها و رشد قیمتی بینظیر بسیاری از این داراییها سرمایهگذاران بسیاری را به این بازار چذب کرده است. اما چرا باید در این بازار سرمایهگذاری کنیم و این روش سرمایهگذاری، چه مزایایی را ارائه میدهد؟ با این مزایا آشنا میشویم.
پتانسیل بالا برای رشد قیمت
توکنهای غیر قابل تعویض بهعنوان یک کلاس دارایی دیجیتال در کنار ارزهای دیجیتالی، از تغییرات قیمت بازار ارزهای دیجیتالی تاثیر میپذیرند اما این یک تاثیر کامل نیست؛ زیرا این توکنها در عین حال که یک دارایی دیجیتالی هستند، معرف یک اثر هنری هم هستند! از سوی دیگر تاریخچه قیمت بسیاری از NFTها نشان میدهد که از پتانسیل رشد قیمت بسیار بالایی برخوردار هستند. بهویژه وقتی هنرمند یا برند پروژه NFT شهرت زیادی داشته باشد و بازاریابی مناسبی نیز انجام شده باشد. برای مثال برخی از پروژههای محبوب NFT از جمله CryptoPunks، CryptoKitties و Bored Apes سود سرشاری را نصیب سرمایهگذاران و نیز توسعهدهندگان پروژه کردهاند.
هر کسی میتواند در بازار NFT سرمایهگذاری کند
هیچ محدودیتی برای شما بهعنوان سرمایهگذار در بازار NFT وجود ندارد. یک سرمایهگذار ایرانی، هندی یا تایلندی میتواند NFT یک هنرمند مشهور آمریکایی یا ژاپنی را در یک مارکتپلیس NFT خریداری کند و آن را به قیمت بالاتری به سرمایهگذاری دیگر در هر نقطه از دنیا بفروشد.
بازار NFTها نیز مانند بازار ارزهای دیجیتالی یک بازار آنلاین، بدون تعطیلی و شبانهروزی است. بنابراین هر کسی میتواند از هر مکان و در هر زمان به مراکز تخصصی خرید و فروش NFTها دسترسی داشته باشد. برخی از معروفترین این بازار عبارتند از: OpenSea و Rarible. سرمایهگذاران میتوانند به این بازارها مراجعه کنند، NFTهای موجود را بررسی کنند و بهای NFT را با ارز دیجیتالی پرداخت کنند. ممکن است دسترسی ما به گالریهای هنری یا حراجیها دشوار باشد اما سرمایهگذاران بهراحتی به مارکتهای NFT دسترسی دارند.
مالکیت NFT شفاف و قابل پیگیری است
از آنجا که NFTها بر روی یک بستر بلاکچینی ایجاد میشوند میتوان اطلاعات مالکیتی اثر را ردیابی و بررسی کرد. برای مثال در مورد یک NFT از مجموعه 5 هزار نقاشی روزانه ییپل، شما میتوانید منشا و اصالت آن را بررسی و تایید کنید. از سوی دیگر مالکیت شما بر دارایی NFT خریداری شده قابل اثبات است. بنابراین اگر آن دارایی را در یک مارکت یا صرافی معتبر فهرست کنید، شما کسی هستید که در زمان فروش آن، پول را دریافت میکنید.
افزایش تنوع در سبد دارایی
افزایش تنوع در سبد دارایی یکی از بهترین روشها برای کاهش ریسک سرمایهگذاری است. بنابراین شما میتوانید در زمانی که بازار ارزهای دیجیتالی یا بازارهای دیگر دچار شرایط نزولی یا نوسانات شدید هستند، با خرید NFTها از نوسانات شدید و شرایط دورههای رکود در امان بمانید.
چگونه بهترین NFTها را برای سرمایهگذاری انتخاب کنیم؟
شما به هر مارکتپلیس NFT که رجوع کنید، با NFTهای متعددی در کلاسهای مختلف مانند بخش NFT آثار گرافیکی، NFTهای موسیقی، NFTهای حوزه ورزش، NFTهای حوزه متاورس و … مواجه میشوید. هر کدام از این NFTها را یک پروژه در نظر بگیرید که دارای یک فرد یا گروه توسعهدهنده است. همچنین هر کدام با قیمت پیشنهادی در سایت بهفروش میرسند. اما از کجا بدانیم این NFT دارای پتانسیل رشد قیمت است؟ در ادامه با نکات راهنمای سرمایهگذاری در بازار NFT و انتخاب بهترین NFTها آشنا میشویم.
پروژههایی را انتخاب کنید که به آنها علاقه دارید
بازار NFT بهعنوان یک بازار مالی جهانی فقط بخشی از این دنیای NFTها را تشکیل میدهد، زیرا NFTها دارای جنبه هنری هستند و این یعنی علاقه و حتی دانش هنری در این بازار اهمیت بالایی دارد. درست بههمین دلیل پیشنهاد میشود NFTهایی را خریداری کنید که هم به آنها علاقه داشته باشید و هم دانشی حداقلی از جنبه هنری آنها داشته باشید. همچنین اگر به دنیای ورزشی علاقه دارید میتوانید روی پروژههایی سرمایهگذاری کنید که بر NFTهای حوزه ورزش تمرکز دارند.
خودتان تحقیق کنید
بدون آشنایی با مفهوم NFT و فناوری بلاکچین نمیتوانید یک سرمایهگذار موفق در بازار NFT باشید؛ زیرا سرمایهگذاران باید بدانند دقیقا در حال خرید و فروش چه چیزی هستند. آگاهی شما نسبت به ماهیت NFT به شما کمک میکند بدانید چه عواملی بر این بازار تاثیرگذار هستند. از سوی دیگر همین آگاهی به شما در بررسی ویژگیهای پروژههای NFT و نکات و فناوریها و ایدههای شما کمک میکند.
بعد از آشنایی با مفاهیم پایهای بازار NFT و داراییهای NFT نوبت به آشنایی با پروژهها، انواع NFTها، تاریخچه قیمت آنها و … میرسد. بنابراین پیشنهاد اساسی ما این است که دست روی دست نگذارید و فقط به اعتبار تبلغیات مارکتها و هنرمندان، پروژهها و NFTها را انتخاب نکنید.
در زمان تحقیق درباره NFTها این موارد اهمیت بالایی دارند:
- خالق NFT
- جامعه NFT
- پروژه یا برند NFT
بیشتر از آنچه که میتوانید از دست بدهید، سرمایهگذاری نکنید
این یک اصل اساسی در تمامی روشهای سرمایهگذاری بهویژه در بازارهای نوظهور و پرنوسان است؛ فقط آن بخشی از سرمایه خود را برای سرمایهگذاری بهکار بگیرید که با از دست دادن آن دچار مشکلات اساسی و ورشکستگی نمیشوید. زیرا اگر تمام پسانداز خود را روی یک پروژه NFT سرمایهگذاری کنید، در صورت بروز مشکلاتی مانند کاهش شدید قیمت یا حتی موارد امنیتی و هک، ممکن است خود شما و اعضای خانواده شما در شرایط سختی قرار بگیرید.
مثالهایی از NFT در دنیای واقعی
حتما کلکسیونهای تمبر پستی٬ پروانههای خشک شده واقعی و یا کلکسیونهای سکه یا اسکناس را از نزدیک دیدهاید. مشابه همین روند در دنیای دیجیتال نیز وجود دارد و کلکسیونرهایی هستند که NFTهای مشابه را در قالب یک کلکسیون جمعآوری میکنند. این ترکیبی از علاقه، سرمایهگذاری و سودآوری است. در ادامه با چند نمونه NFT آشنا میشویم.
گربه کریپتویی
بازی CryptoKitties یک بازی آنلاین محبوب است که از NFTها برای نمایش گربههای دیجیتالی خود استفاده میکند. هر گربه در این بازی ویژگیهای منحصربهفردی دارد. یعنی هیچ دو گربهای در این بازی مشابه هم نیستند. اما آنچه این عدم تشابه و مالکیت خریدار بر آن را تضمین میکند، فناوری NFT است. ماهیت NFT است گربهها ارزش آنها را افزایش میدهد و گیمرها میتوانند آنها را با اتریوم بخرند و یا آنها را بفروشند.
ملک مجازی
یک نمونه محبوب دیگر از توکنهای غیر قابل تعویض، زمینها و ساختمانهای مجازی در فضاهای متاورسی مانند بازی Decentraland هستند. بازیها و فضاهای متاورسی از فناوریهای متعددی بهره میبرند که از جمله آنها میتوان به بلاکچین، ارز دیجیتال، NFT، واقعیت افزوده و واقعیت مجازی اشاره کرد.
در فضاهای متاورسی هر چیزی که مشاهده میشود، یک شیئ واحد و غیر قابل کپیبرداری و جعل است. زیرا این اشیا (از جمله زمینها، ساختمانهای متاورسی و آواتارها) از نوع NFT هستند. این زمینها و ساختمانها در فروشگاه داخل بازی و همچنین در بازارهای ثانویه قابل خرید و فروش هستند.
توکن نام دامنه یا NFT دامنه اتریوم
همانطور که پیشتر گفتیم، بسیاری از چیزهایی که ماهیت دیجیتالی داشته باشند را میتوان به NFT تبدیل کرد. دامنههای سرویس نام در پلتفرم اتریوم نیز قابل خریداری و مالکیت با فناوری NFT هستند. از دامنههای ENS برای نشان دادن آدرسهای مختلف ارزهای دیجیتال استفاده میشود.
توکنهای غیر قابل تعویض WAX
توکنهای WAX همچون اسناد مالکیت دیجیتالی شما بر داراییهای فیزیکی هستند. این توکنها نیز در مارکت جهانی مخصوص بهخود خرید و فروش میشوند و سرمایهگذاران میتوانند از آنها برای سودآوری استفاده کنند.
آیتمهای NFT در پلتفرم Godot Engine
از فناوری NFT در پلتفرم Godot Engine برای ایجاد و خرید و فروش انواع آیتمهای درون بازیها استفاده میشود. این آیتمها نیز از نوع منحصربهفرد و قابل خرید و فروش هستند. گیمرها این آیتمها را خریداری کرده و از آنها برای پیشرفت در بازی استفاده میکنند.
مارکت پلیس NFT چیست؟
مارکت پلیسهای NFT همان بازارهایی هستند که عموما بهطور تخصصی بر خرید و فروش NFTها تمرکز دارند. برخی از این بازارها در کنار NFT امکان خرید و فروش ارزهای دیجیتالی را هم فراهم میکنند. یکی از دلایل تنوع این بازارها این است که برخی از آنها روی یک گروه خاص از NFTها مانند NFTهای حوزه گرافیک، NFTهای محتواهای ویدئویی و … تمرکز دارند. بههمین دلیل سرمایهگذاران NFT باید با انواع بازارهای NFT و حوزه کاری آنها آشنایی داشته باشند. در ادامه با برخی از مشهورترین بازارهای NFT در دنیا آشنا میشویم.
بازار NFT اوپن سی (Opensea)
اوپن سی (OpenSea) بزرگترین مارکتپلیس NFT در سراسر وب است. این پلتفرم این پلتفرم طیف گستردهای از NFTها را ارائه میدهد که از جمله آنها میتوان به: NFTهای هنری، NFTهای نام دامنه کریپتو، NFTهای دنیاهای مجازی، NFTهای ورزشی، NFTهای کارتهای ترید و کلکسیونهای متفرقه اشاره کرد. داراییهای NFT اوپن سی روی شبکههای بلکچین اتریوم و Polygon قرار دارند و استانداردهای ERC721 و ERC1155 کسب میکنند. در این پلتفرم همچنین میتوانید NFTهای پلتفرمهای زیر را نیز خریداری کنید:
- پلتفرم Axis
- پلتفرم CryptoKitties
- پلتفرم Decentraland
توسعهدهندگان برنامههای بلاکچینی میتوانند در اوپن سی با استفاده از ابزار mint multiplication در این وبسایت، NFTهای جدید را ایجاد کنند. یکی از مزایای این پلتفرم هم این است که شما برای ایجاد NFT جدید در این پلتفرم نیازی به پرداخت هیچ هزینهای ندارید. سپس میتوانید این NFT را در این بازار فهرست کنید و بهمعرض فروش بگذارید.
بازار راریبل
راریبل (Rarible) یک بازار مشهور NFT است که مالکان آن دارای توکنهای RARI از نوع ERC-20 هستند. این پلتفرم توکنهای RARI را به کاربران فعال خود که در بازار NFT خرید و فروش میکنند اهدا میکند و با این روش هر هفته 75000 واحد از این توکن توزیع میشود. این پلتفرم تمرکز ویژهای بر داراییهای NFT خلاقانه و هنری دارد. توسعهدهندگان داراییها و برنامههای بلاکچینی میتوانند برای ایجاد NFT جدید و خرید و فروش آثار خود از این پلتفرم استفاده که از جمله این آثار میتوان به این موارد اشاره کرد:
- کتاب
- آلبوم موسیقی
- هنرهای بصری دیجیتال
- فیلم
- عکاسی
- بازی
- میمهای اینترنتی
خالقان این آثار هنری بعد از ایجاد NFT این آثار میتوانند NFTها را به عنوان یک نمای کلی از این آثار به سرمایهگذاران بازار NFT نشان دهند. البته خریداران در واقع مالکیت کامل را بهدست نمیآورند و این یک مالکیت محدود است.
بازار سوپر ریر
سوپر ریر (SuperRare) یک وبسایت خرید آنلاین دارایهای NFT با تمرکز بر آثار هنری دیجیتال منحصربهفرد است. هنرمندان میتوان آثار خود را در قالب کلکسیونهای NFT هنری در این بازار عرضه کنند و سرمایهگذاران نیز از طریق همین بازار آنها را خریداری میکنند.
پلتفرم SuperRare خود را همچون اینستاگرام دنیای NFT معرفی میکند؛ به این معنا که نقطه اتصال هنرهای عامهپسند از نوع NFT با عموم مردم است و راه جدیدی را برای تعامل با هنرمندان و آثار هنری و جمعآوری کلکسیونهای هنری در اینترنت ارائه میدهد. هر اثر هنری در SuperRare یک کلکسیون دیجیتالی NFT یا بهعبارتی یک شیء دیجیتالی رمزگذاری شده است که میتوان آن را در یک زنجیره بلوکی ردیابی و تایید کرد. سوپر ریر همچنین دارای یک شبکه اجتماعی است.
نحوه خرید NFT
برای خرید NFT ابتدا باید یک کیف پولی دیجیتالی را انتخاب و نصب کنید. سپس بازار NFT و NFT مورد نظر خود را انتخاب میکنید. در ادامه باید متناسب با این که ارائه دهنده NFT چه ارزهایی را میپذیرد، یکی از آن ارزهای دیجیتالی را خریداری کنید. برای خرید رمزارزها میتوانید از خدمات صرافیهای معتبر استفاده کنید. سپس رمز ارز را به کیف پول خود منتقل میکنید. در ادامه باید کیف پول را به پلتفرم بازار NFT مورد نظر متصل کنید تا بتوانید بهای NFT را بر اساس رمز ارزهایی مانند اتر و … پرداخت کنید. در مرحله پایانی، NFT به کیف پول دیجیتالی شما منتقل میشود.
چشمانداز بازار NFT چگونه است؟
توکنهای غیر قابل تعویض راه خود را در دنیای هنر دیجیتالی و ورزش باز کردهاند و این پیشرفت ادامه دارد و هنرمندان بیشتری متقاضی تبدیل آثار خود به نسخههایی منحصربهفرد از نوع NFT هستند. از سوی دیگر NFTها را به راهکار جدیدی برای کسب درآمد در صنعت گیم تبدیل شدهاند. در حال حاضر بسیاری از آیتمهای بازیها از نوع NFT ایجاد و عرضه میشوند. اما آنچه که میتواند چشماندازی نو برای این بازار ایجاد کند، امکان اثبات مالکیت بر داراییهای فیزیکی مانند زمین و ساختمانهای فیزیکی با استفاده از NFTها است.
سرمایهگذاری در بازار NFT با خدمات پلتفرم هیتوبیت
یکی از مراحل سرمایهگذاری در بازار NFT خرید رمز ارزهایی است که باید به مارکتپلیس NFT مورد نظر پرداخت کنید. برای خرید این ارزهای دیجیتالی، بهترین روش، مراجعه به یک صرافی ایرانی معتبر است. هیتوبیت یکی از برترین صرافیهای رمزارز و پلتفرمی برای معاملات ایمن در بازار ارزهای دیجیتالی است. شما با مراجعه به سایت ما میتوانید قیمتهای لحظهای ارزهای دیجیتالی را مشاهده کنید و ارزهای دیجیتالی مورد نیاز خود را خریداری کنید. ما همچنین امکان معاملات رمرارز با انواع استراتژیهای سودآور و انواع سفارشها را برای شما فراهم کردهایم تا بتوانید به سود مناسبی از این بازار دست پیدا کنید.