در سال‌های اخیر، رمز ارزها به‌عنوان یک روش سرمایه‌گذاری و پرداخت محبوب ظاهر شده‌اند، به طوری که ارزش کل بازار ارزهای دیجیتال در اوایل سال ۲۰۲۱ به بیش از ۲ تریلیون دلار رسید. با این وجود که تمرکز اصلی سرمایه‌گذاران اغلب بر تغییرات قیمت‌ها است، اما باید اشاره کرد که اقتصاد بنیادی ارزهای دیجیتال نیز نقش مهمی در تعیین قابلیت و پتانسیل رشد بلندمدت آنها ایفا می‌کند. از این رو یکی از حوزه‌هایی که در جوامع ارزهای دیجیتال توجه بسیاری را به خود جلب کرده، توکنومیکس است که در واقع به مطالعه طراحی، توزیع، کاربرد، حاکمیت و اقتصاد توکن‌ها در یک اکوسیستم مبتنی بر بلاک چین اشاره دارد.
با تجزیه و تحلیل عوامل ذکر شده، سرمایه‌گذاران و کاربران می‌توانند اقتصاد بنیادی یک ارز دیجیتال را بهتر درک کنند و تصمیمات سرمایه‌گذاری آگاهانه‌تری بگیرند. از این رو در این مقاله عملکرد توکنومیکس، ویژگی‌های اصلی، عرضه و تقاضای ارزهای دیجیتال، سوزاندن توکن، تخصیص‌ها و موارد دیگر را به بررسی می‌کنیم و با دلایل اهمیت این معیار و چگونگی استفاده از آن برای تعیین ارزش ارز دیجیتال آشنا می‌شویم.
توکنومیکس چیست؟
اقتصاد توکنی، توکنومیکس (Tokenomics) یا همان توکنومیک ترکیبی از دو کلمه «token» و «economics» است که به ویژگی‌های عرضه و تقاضای یک ارز دیجیتالی اشاره دارد. توکنومیکس این اصطلاح برای توصیف مطالعه طراحی، توزیع، کاربرد، حاکمیت و اقتصاد توکن‌ها در یک اکوسیستم مبتنی بر بلاک چین استفاده می‌شود. توکن‌ها دارایی‌های دیجیتالی هستند که بر روی یک پلتفرم بلاک چین ایجاد و مدیریت می‌شوند و می‌توانند نماینده یک ارز یا دارایی گرفته تا یک توکن ابزار یا توکن حاکمیتی باشند. معیار توکنومیکس جزء مهمی از سیستم‌های مبتنی بر بلاک چین است. به این دلیل که چارچوبی برای درک اقتصاد بنیادی توکن‌ها و همچنین پتانسیل آنها برای رشد و پایداری را فراهم می‌کند.
طراحی توکن یکی از جنبه‌های مهم توکنومیک است، چرا که هدف توکن، تعداد توکن‌هایی که ایجاد می‌شود، توزیع توکن‌ها و قوانین حاکم بر استفاده از آنها را تعیین می‌کند. توزیع توکن شامل روند تعیین این است که چه کسی توکن‌ها را دریافت می‌کند، چه تعداد توکن دریافت می‌کند و چه زمانی آنها را دریافت می‌کند. کاربرد توکن به سودمندی آن توکن در اکوسیستم مربوطه‌اش اشاره دارد و حاکمیت توکن به فرآیند تصمیم‌گیری در اکوسیستمی اشاره دارد که شامل دارندگان توکن و سایر ذینفعان می‌شود.
با درک اصول توکنومیک، سرمایه‌گذاران و کاربران می‌توانند ارزهای دیجیتال را بر اساس اصول اقتصادی زیربنایی آنها و نه صرفا بر اساس حرکات قیمتی ارزیابی کنند. توکنومیک چارچوبی را برای درک دوام طولانی مدت و رشد بالقوه یک ارز دیجیتال فراهم می‌کند که می‌تواند به سرمایه‌گذاران کمک کند تا تصمیمات سرمایه‌گذاری آگاهانه‌تری بگیرند.
توکنومیکس به چه مواردی اشاره دارد؟
معیار توکنومیکس اقتصاد یک ارز دیجیتالی را با ایجاد انگیزه برای دارندگان توکن و تعریف سودمندی (کاربرد) توکن‌ها به‌عنوان عامل اصلی تقاضا، ایجاد کرد. فاکتورهای مختلفی که توسعه دهندگان برای تاثیرگذاری بر جنبه‌های مختلف توکنومیک از آنها استفاده می‌کنند شامل عرضه، تخصیص توکن و دوره‌های واگذاری، ماینینگ و استیکینگ، کشت سود و توکن سوزی است که در ادامه با این موارد آشنا می‌شویم.
تامین توکن و سکه
یکی از معیارهای اصلی در توکنومیکس ارزهای دیجیتالی مختلف، تامین سکه است. شما به‌عنوان یک سرمایه‌گذار باید میزان کل و همچنین میزان عرضه توکن و سکه موجود در گردش را در نظر بگیرید. به‌عنوان مثال، بیت کوین (BTC)، عرضه کل را به ۲۱ میلیون سکه محدود می‌کند و انتظار می‌رود آخرین سکه آن در حدود سال ۲۱۴۰ ضرب شود. این در حالی است که سولانا (SOL) به طور مثال مجموعا ۵۰۸ میلیون سکه SOL در حال عرضه دارد.
باید اشاره کرد که توکن‌ها غیر مثلی (NFT) تعداد توکن‌هایی را که قرار است ضرب شوند را نیز محدود می‌کنند. برای مثال CryptoPunks دارای امتیاز ۱۰۰۰۰ پانک در قراردادهایv2 وv1 است، در حالی که Bored Ape Yacht Club در مجموع ۹۹۹۹ توکن غیر مثلی دارد. شایان ذکر است که نادر بودن و انحصاری بودن توکن‌ها، منجر به قیمت بالاتر NFTها می‌شود.
تخصیص توکن و دوره‌های وستینگ
در حال حاضر تخصیص دقیق توکن به سهامداران یا ذینفعان (Stakeholders) در پروژه‌های ارزهای دیجیتال یک فرایند کاملا رایج است. فرایند ایجاد اعتبار، در حال حاضر به این صورت است که یک دوره وستینگ در توکن‌های اختصاص داده شده به سرمایه‌گذاران و توسعه دهندگان خطرپذیر انجام شود. دوره وستینگ، توکن‌های توسعه دهندگان را برای مدت معینی قفل و غیر قابل استفاده نگه می‌دارد. بنابراین سرمایه‌گذاران را از شر عاملان طرح‌های پامپ و دامپ (تزریق و تخلیه دارایی) نجات می‌دهد.
ماینینگ و استیکینگ
در حال حاضر بلاک چین‌های اولیه مانند بیت کوین و اتریوم، توکن‌هایی را با هدف تشویق استخراج کنندگان برای اعتبارسنجی تراکنش‌ها منتشر می‌کنند. این فرآیند اثبات کار (PoW) نامیده می‌شود. ماینرها باید از قدرت محاسباتی خود برای استخراج بلاک‌های جدید و اضافه کردن آنها به بلاک چین استفاده کنند. در بلاک‌چین‌های اثبات سهام (PoS)، پاداش‌ها به کسانی تعلق می‌گیرد که تعداد معینی از سکه‌ها را در یک قرارداد هوشمند قفل کرده‌اند. نکته قابل توجه این است که با ارتقای لایه اجماع، اتریوم به سمت این مدل حرکت می‌کند.
کشت سود
ییلد فارمینگ یا همان کشت سود از معیارهای اصلی در توکنومیکس است و به سرمایه‌گذاران و دارندگان ارزهای دیجیتال کمک می‌کند تا توکن‌های بیشتری به دست بیاورند. به این صورت که می‌توانید وجوه خود را به هر کسی که می‌خواهید از طریق قراردادهای هوشمند قرض دهید و همچنین سود و اصل دارایی خود را به صورت توکن به دست آورید.
روش توکن‌سوزی
توکن‌سوزی نیز از معیارهای اصلی در توکنومیکس به شمار می‌رود. زیرا برای جلوگیری از تورم، پروتکل‌های کریپتو باید توکن‌ها را بسوزانند تا به‌طور دائم آنها را از گردش خارج کنند. با این کار تعداد توکن‌های در حال گردش کمیاب می‌شود و در نتیجه قیمت آن افزایش می‌یابد. بایننس هر فصل، توکن اصلی خود یعنی BNB را می‌سوزاند تا عرضه کل را کاهش دهد. در نوامبر ۲۰۱۹ نیز استلار ۵۵ میلیارد توکن XLM که حدود ۵۰ درصد از عرضه کل آن بود را از بین برد که همین کار به تنهایی منجر به افزایش قیمت کوتاه مدت بیش از ۳۰ درصد آن شد.
تحلیل توکنومیکس
میزان عرضه و تقاضای ارزهای دیجیتال، تعیین کننده اصلی قیمت آنها هستند. تحلیل توکنومیکس شامل بررسی طراحی، توزیع، کاربرد، حاکمیت و اقتصاد توکن یک ارز دیجیتال است. با تجزیه و تحلیل این عوامل، سرمایه‌گذاران و کاربران می‌توانند دوام بلندمدت و رشد یک ارز دیجیتال را ارزیابی کنند و تصمیمات سرمایه‌گذاری آگاهانه‌تری بگیرند. از این رو در ادامه با فاکتورهای مورد نیاز برای تحلیل توکنومیک آشنا می‌شویم.
میزان عرضه
به طور کلی باید اشاره کرد که میزان عرضه در تحلیل توکنومیکس بر طراحی توکن و توزیع توکن یک ارز دیجیتال متمرکز است. این فاکتور شامل بررسی نوع توکن، عرضه کل، زمان‌بندی صدور و مکانیسم اجماع توکن است که در زیر بررسی می‌کنیم:
- نوع توکن: عامل مهمی در تعیین ارزش و کاربرد توکن است. توکن‌های کاربردی برای استفاده در یک اکوسیستم خاص طراحی شده‌اند، در حالی که توکن‌های اوراق بهادار برای نشان دادن مالکیت در یک دارایی هستند و توکن‌های حاکمیتی طراحی شده‌اند تا به دارندگان توکن اجازه دهند در فرآیند تصمیم‌گیری اکوسیستم شرکت کنند. هر نوع توکن دارای ویژگی‌های متفاوتی است که می‌تواند بر ارزش و کاربرد آن تاثیر بگذارد
- عرضه کل: کمیاب بودن و ارزش توکن را تعیین می‌کند. عرضه محدود توکن می‌تواند تقاضا و قیمت توکن را افزایش دهد، در حالی که عرضه نامحدود می‌تواند ارزش آن را کاهش دهد. عرضه کل همچنین بر سطح تورم در اکوسیستم تاثیر می‌گذارد
- زمان‌بندی صدور: نرخ ایجاد و اضافه شدن توکن‌های جدید به اکوسیستم را تعیین می‌کند. روند زمان‌بندی انتشار کند می‌تواند به حفظ ارزش توکن کمک کند، در حالی که یک برنامه زمان‌بندی سریع می‌تواند ارزش آن را کاهش دهد
- مکانیسم اجماع: فرآیندی است که از طریق آن تراکنش‌ها اعتبارسنجی و به بلاک چین اضافه می‌شوند. مکانیسم اجماع بر امنیت، مقیاس‌پذیری و عدم تمرکز اکوسیستم و همچنین بر ارزش و پذیرش توکن تاثیر بگذارد
میزان تقاضا
میزان تقاضا در تحلیل توکنومیکس بر روی عواملی تمرکز دارد که بر تقاضا برای توکن ارز دیجیتال تاثیر می‌گذارند. این فاکتور به طور کلی شامل بررسی کاربرد توکن، پذیرش، تعداد کاربر و رقابت است. از این رو شرح این موارد به‌صورت زیر است:
- کاربرد: به میزان سودآور و مفید بودن یک توکن در اکوسیستم اشاره دارد. یک توکن با کاربرد بالا تقاضای بالاتری دارد زیرا برای کاربران ارزشمندتر است
- پذیرش: سطح پذیرش توکن به تعداد کاربران و میزان فعالیت در اکوسیستم اشاره دارد. توکن با سطح پذیرش بالا تقاضای بیشتری دارد و می‌تواند ارزش توکن را افزایش دهد و کاربران و سرمایه‌گذاران جدید را به خود جذب کند
- پایگاه کاربر: تعداد کاربران به مخاطبان هدف اکوسیستم بستگی دارد. توکن با پایگاه کاربر بزرگتر تقاضای بیشتری دارد و همچنین بر اثر شبکه تاثیر می‌گذارد
- رقابت: سطح رقابت در بازار می‌تواند بر میزان تقاضا برای یک توکن تاثیر بگذارد. اگر توکن‌های مشابه دیگری با ویژگی‌های بهتر یا کاربرد بیشتر وجود داشته باشند، ممکن است تقاضا برای توکن کاهش یابد
نرخ بازگشت سرمایه
نرخ بازگشت سرمایه (ROI) یک عامل مهم در تحلیل توکنومیکس به شمار می‌رود. این عامل به سودآوری یک سرمایه‌گذاری اشاره دارد و می‌توان آن را با تقسیم سود خالص بر هزینه سرمایه‌گذاری محاسبه کرد. در مورد ارز دیجیتال، نرخ بازگشت سرمایه را می‌توان با تقسیم ارزش فعلی توکن بر میزان سرمایه‌گذاری اولیه به دست آورد.
فاکتور ROI یک معیار اساسی برای ارزیابی سودآوری سرمایه‌گذاری در توکن یک ارز دیجیتال است. این معیار به سرمایه‌گذاران کمک می‌کند تا تعیین کنند که آیا سرمایه‌گذاری آنها ارزشمند است یا خیر. توجه به این نکته مهم است که ROI به تنهایی نباید تنها عامل تصمیم‌گیری در هنگام سرمایه‌گذاری در توکن یک ارز دیجیتال باشد. عوامل دیگری مانند سودمندی توکن، پذیرش، رقابت و شرایط کلی بازار نیز باید در ارتباط با ROI در نظر گرفته شوند.
نرخ بازگشت سرمایه می‌تواند بر اساس زمان سرمایه‌گذاری بسیار متفاوت باشد. به این دلیل که ارزش ارزهای دیجیتال می‌تواند بسیار متغیر باشد. بنابراین، ارزیابی پتانسیل بلندمدت توکن و اکوسیستم زیربنایی آن قبل از اتخاذ تصمیمات سرمایه‌گذاری بر اساس ROI ضروری است.
نظریه بازی
نظریه بازی عامل مهمی است که در تحلیل توکنومیکس باید در نظر گرفته شود. این تئوری در واقع مطالعه چگونگی تصمیم‌گیری افراد در شرایطی است که نتیجه تصمیم آنها به تصمیمات دیگران بستگی دارد. در زمینه ارزهای دیجیتال، نظریه بازی می‌تواند به درک چگونگی تصمیم‌گیری کاربران، سرمایه‌گذاران و سایر ذینفعان در اکوسیستم کمک کند که بر ارزش و کاربرد توکن تاثیر می‌گذارد.
نظریه بازی را می‌توان برای تجزیه‌وتحلیل انگیزه‌های ذینفعان مختلف و همچنین استراتژی‌هایی استفاده کرد که آنها برای دستیابی به اهداف خود به کار می‌گیرند. به‌عنوان مثال، در یک اکوسیستم غیرمتمرکز، کاربران ممکن است تشویق شوند تا در تعمیر و نگهداری شبکه، مثلا از طریق ماینینگ (استخراج) یا استیکینگ به منظور کسب پاداش در قالب توکن شرکت کنند. با این حال، این کار می‌تواند به سرمایه‌گذاری قابل توجهی در منابع و انرژی نیز نیاز داشته باشد که ممکن است برای همه کاربران امکان‌پذیر نباشد. در این مورد، نظریه بازی را می‌توان برای درک چگونگی تصمیم‌گیری کاربران در مورد مشارکت در تعمیر و نگهداری شبکه، بر اساس پاداش‌های بالقوه و هزینه‌های مربوط به آن استفاده کرد.
شایان ذکر است که نظریه بازی همچنین می‌تواند برای تجزیه‌وتحلیل تاثیر مدل‌های مختلف توکنومیک بر رفتار سهامداران در اکوسیستم مورد استفاده قرار بگیرد. برای مثال، یک مدل توکنومیک کاهش تورم ممکن است کاربران را تشویق کند که توکن‌های خود را برای دوره‌های طولانی‌تری نگه دارند تا از افزایش ارزش در طول زمان سود ببرند.
به طور کلی، نظریه بازی می‌تواند بینش‌های ارزشمندی در مورد رفتار سهامداران در اکوسیستم ارزهای دیجیتال ارائه دهد و به تصمیم‌گیری درباره طراحی و اجرای توکنومیک کمک کند. با درک انگیزه‌های ذینفعان مختلف و همچنین استراتژی‌هایی که آنها به کار می‌گیرند، می‌توان مدل‌های tokenomics را طراحی کرد که در دستیابی به نتایج مطلوب برای اکوسیستم موثرتر هستند.
توکنومیکس؛ معیاری برای موفقیت بیشتر در معاملات مبتنی بر بلاکچین
بررسی معیار توکنومیکس رویکردی حیاتی در فضای رمزنگاری و بلاکچین است. این معیار، روش عملکرد توکن‌ها در یک اکوسیستم خاص از جمله ایجاد، توزیع و ارزش‌گذاری توکن‌ها را مطالعه و بررسی می‌کند. در این روش با کمک برخی فاکتورها تنها بر روی کارکرد و ابعاد اقتصادی توکن تمرکز می‌کنیم. با استفاده از توکنومیکس می‌توان ارزش و قیمت واقعی یک توکن یا کوین را تا حد قابل قبولی تخمین زد و براساس آن تصمیم به سرمایه‌گذاری گرفت.
ما در صرافی هیتوبیت رویکرد توکنومیکس را پذیرفته‌ایم و طیف وسیعی از خدمات مرتبط را به مشتریان خود ارائه می‌دهیم. ما انواع جفت‌های معاملاتی از جمله ارزهای فیات به کریپتو و کریپتو به کریپتو را ارائه می‌کنیم که به کاربران امکان خرید و فروش طیف گسترده‌ای از توکن‌ها را می‌دهد. همچنین خدمات سهامداری را در اختیار سرمایه‌گذار قرار داده‌ایم که در آن کاربران می‌توانند توکن‌های خود را نگهداری و در ازای آن جوایزی کسب کنند. پس برای دریافت این خدمات و انجام معاملات سودآور همین حالا به وب‌سایت ما مراجعه کنید.
