اگر یکی از دنبالکنندگان دنیای بلاکچین باشید، قطعا بارها با نام اوراکل (oracle) روبهرو شدهاید. اوراکل نیز همانند بسیاری دیگر از موارد در دنیای بلاکچین، تعریف سادهای ندارد. در واقع نمیتوان در پاسخ سوال اوراکل چیست، یک گزاره چندخطی ارائه داد. با این حال اوراکل را میتوان بهعنوان واحدی معرفی کرد که بلاکچین را به سیستمهای خارج از شبکه متصل میکند. در واقع این واحدها باعث میشوند که قراردادهای هوشمند درون شبکه با دنیای بیرونی ارتباط برقرار کنند و بهگونهای، به یک قرارداد ملموس تبدیل شوند. اوراکل علاوه بر این که به منابع اطلاعاتی خارجی متصل میشود، میتواند صحت دادهها را نیز بررسی کند.
اوراکل میتواند به تایید و بررسی دادههایی بپردازد که از درون شبکه بلاکچین به بیرون منتقل میشوند. در تعریف کاملتر میتوان گفت اوراکل موجودیتی است که به اکوسیستم وب 3 اجازه میدهد به سیستمهای سنتی متصل شود، منابع اطلاعات بیشتری داشته باشد و محاسبات پیشرفتهای را تکمیل کند. اگرچه تا این جای کار اطلاعات قابل توجهی درباره ماهیت oracle به دست آوردهاید، اما لازم است که مباحث گستردهتری را مطالعه کنید. نحوه کارکرد، اهمیت استفاده و برترین پروژههای oracle برخی دیگر از مواردی هستند که بهتر است با آنها آشنا شوید. در این مقاله به بررسی کامل oracle و نکات مهم مربوط به آن میپردازیم، پس با ما همراه باشید.
اوراکل؛ پلی میان دنیای خارجی و بلاک چین
تا اینجای کار متوجه شدیم که هر دستگاه یا موجودیتی که واحدهای شبکه بلاک چین را به دنیای بیرونی متصل میکند، یک اوراکل است. اوراکل یا بهتر است بگوییم که اوراکل بلاک چین، دادههای ورودی از طریق یک تراکنش خارجی را هدایت میکند. در چنین شرایطی میتوان فهمید که شبکه بلاک چین تمام اطلاعات لازم برای احراز هویت و تایید صحت را از طریق oracle دریافت میکند. در واقع به همین دلیل است که بسیاری از کارشناسان، اوراکل را میانافزار بلاک چین نامیدهاند. از دید فعالان بلاک چین و کارشناسان، پل ارتباطی میان دنیای واقعی و بلاک چین نیز میتواند نام مناسبی برای اوراکل باشد.
از سوی دیگر اوراکلها سازوکارهایی برای به دست آوردن اطلاعات مهم و دارای صحت هستند که کاربرد مستقیمی در قراردادهای هوشمند دارند. قراردادهای هوشمند موجود در شبکه بلاک چین، تنها به دادههایی دسترسی دارند که در داخل شبکه بلاک چین قرار درند. پس میتوان نتیجه گرفت که اوراکلها رویدادهای دنیای واقعی را به دادههای دیجیتال تبدیل میکنند.
انواع مختلف اوراکل
اوراکلها تحت شرایط مختلف و تحت تاثیر آنچینها و آفچینها، کاربردهای متفاوتی دارند. بنابراین نمیتوان انتظار داشت که یک اوراکل بتواند همه این وظایف را بهخوبی انجام دهد. در دنیای بلاک چین شاهد چندین نوع مختلف از اوراکلها هستیم که در شرایط متفاوتی کاربرد دارند. در ادامه انواع مختلف اوراکل را با هم بررسی میکنیم.
اوراکل سختافزاری و نرمافزاری
یکی از پراستفادهترین انواع اوراکلها، اوراکل سختافزاری و نرمافزاری است. در بیشتر موارد اوراکلها دادههای دیجیتال را تجزیهوتحلیل میکنند. در حالی که اوراکلهای سختافزاری اطلاعات را از دنیای بلاک چین به دنیای واقعی انتقال میدهند. اوراکلهای نرمافزاری نیز منابع دیجیتالی را از وبسایتها، سرورها و پایگاههای داده جمعآوری میکنند.
از سوی دیگر اطلاعات حسگرهای دوربین و حسگرهای شناسایی فرکانس رادیویی نیز توسط اوراکلهای سختافزاری، دریافت و ارسال میشوند. اطلاعات آنلاین و در لحظهای مانند نرخ مبادله، تغییرات قیمت و اطلاعات مشابه را نیز میتوان از طریق اوراکلهای نرمافزاری دریافت و ارسال کرد.
اوراکل ورودی و خروجی
اوراکل ورودی و خروجی یک راه ارتباطی دوطرفه با بلاک چین ایجاد میکند و دادهها را از بیرون شبکه به داخل و از داخل شبکه به بیرون انتقال میدهد. دادههایی که از طریق اوراکل خروجی و ورودی منتقل شدهاند، میتوانند هر چیزی را نشان دهند. فرقی ندارد که این اطلاعات درباره قیمت چیزی یا شرایط آبوهوایی باشند. اوراکل ورودی و خروجی این اطلاعات را به نمایش میگذراند. بخش ورودی این اوراکل دارای یک سناریو مشخص است. برای مثال اگر دارایی به قیمت مشخصی رسید، سفارش خرید ثبت میشود. از سوی دیگر بخش خروجی اوراکل نیز دارای یک سناریو تعیین شده است. این بخش رویدادهایی که درون شبکه بلاک چین رخ میدهند را به دنیای بیرون اطلاع میدهد.
اوراکل میانزنجیرهای
اوراکل میانزنجیرهای یکی دیگر از انواع اوراکل بلاک چین است. این اوراکلها میتوانند دادهها را میان زنجیرهها تحلیل و ثبت کنند. این نوع از اوراکل میتواند شرایطی را فراهم کند که دو زنجیره با یکدیگر همکاری داشته باشند. این همکاری میتواند درباره انتقال اطلاعات و داراییها باشد. در واقع با استفاده از اوراکل میان زنجیرهای میتوانید، یک پل ارتباطی میان دو زنجیره بلاک چینی در شبکه ایجاد کنید.
اوراکل محاسباتی
اوراکل محاسباتی پراستفادهترین نوع اوراکل در پروژههای قرارداد هوشمند است. اوراکل محاسباتی از محاسبات ایمن بیرون شبکه بلاک چین بهمنظور ارائه خدمات غیرمتمرکز استفاده میکنند. این خدمات برای واحدهایی کاربرد دارند که به دلایل مختلفی از جمله دلایل فنی و قانونی در بستر درون شبکه، هیچگونه کاربرد و مزیتی ندارند.
نیروهای انسانی بهعنوان اوراکل
افراد متخصص در زمینه بلاک چین میتوانند بهعنوان اوراکل عمل کنند. این گونه افراد میتوانند اطلاعات مهم را جمعآوری و سپس تجزیهوتحلیل کنند. افراد متخصص بعد از تجزیهوتحلیل اطلاعات نیز آنها را به قراردادهای هوشمند تبدیل میکنند. اوراکل انسانی میتواند از قابلیت رمزنگاری برای تایید هویت خودش استفاده کند. جالب است بدانید که در چنین شرایطی یک کلاهبردار یا هکر بهسختی میتواند به اطلاعات دسترسی داشته باشند. اما در صورتی که اوراکلهای انسانی دچار سهلانگاری نشوند.
اوراکل ویژه قرارداد
همانطور که از نام اوراکل ویژه قرارداد میتوان حدس زد، از این اوراکل برای قراردادهای هوشمند خاصی استفاده میشوند. در واقع اگر شخصی بخواهد که یک قرارداد هوشمند را راهاندازی کند، باید به مقدار مناسب از اوراکلهای ویژه قرارداد استفاده کند و آنها را توسعه دهد. برای استفاده از این اوراکل باید مبلغ قابل توجهی را بپردازید. به همین دلیل است که بسیاری از شرکتها برای استخراج اطلاعات از منابع مختلف، استفاده از اوراکل ویژه قرارداد را غیرکاربردی میدانند. اما از سوی دیگر بسیاری از شرکتها، شیفته انعطافپذیری اوراکل ویژه قرارداد شدهاند. این اوراکلها میتوانند از ابتدا برای یک قرارداد ویژه ساخته شوند و این مساله به سرمایهگذاران اجازه میدهد که قرارداد هوشمند را متناسب با نیازهای خود راهاندازی کنند.
الگوهای طراحی اوراکل
ممکن است که انواع مختلف اوراکلها کاربردهای متفاوتی با یکدیگر داشته باشند، اما در نهایت چند عمل مشخص را انجام میدهند. اوراکلها اطلاعات را از یک منبع خارج از بلاک چین جمعآوری میکنند، با استفاده از یک پیام امضا شده، اطلاعات را روی زنجیره قرار میدهند و اطلاعات را با ذخیرهسازی به یک قرارداد هوشمند قابل دسترس تبدیل میکنند. اما در این میان سه الگوی متفاوت برای ایجاد اوراکلها وجود دارد. الگوهای ایجاد اوراکل را در ادامه باهم بررسی میکنیم.
خواندن فوری
یکی از الگوهای اصلی ساخت اوراکل، الگوی خواندن فوری است. این الگو اوراکل اطلاعات را با سرعت بالایی ارائه میدهد. این اطلاعات در پاسخ سوالاتی به میان میآیند که برای تصمیمگیری سریع الزامی هستند. کسانی که میخواهند این گونه اطلاعات را به دست آورند، پرسش خود را در لحظه انجام میدهند. در واقع سوال و جستجو زمانی به میان میآید که دسترسی به پاسخ الزامی باشد. برای درک بهتر این موضوع میتوان به کدهای شمارهگیری، مدارک دانشگاهی، عضویت در سازمان، شناسایی فرودگاه و سایر اطلاعات اشاره کرد.
انتشار-اشتراک
یکی دیگر از الگوهای اصلی اوراکل، الگوی انتشار-اشتراک است. این الگو یک سیستم اشتراکگذاری برای اطلاعاتی ایجاد میکند که مدام در حال تغییر هستند. از سوی دیگر این الگو اوراکل در قراردادهای هوشمند بلاک چین یا بهروزرسانی اطلاعات خارج از زنجیره نیز مورد استفاده قرار میگیرد. دادههای آبوهوایی، نرخ قیمت، آمار اقتصادی و دادههای ترافیک تنها چند نمونه از الگوی اوراکل انتشار-اشتراک هستند.
درخواست-پاسخ
مهمترین الگوی اوراکل در شبکه بلاک چین، الگوی درخواست-پاسخ است. با استفاده از الگوی درخواست-پاسخ فضای بیشتری برای ذخیرهسازی قراردادهای هوشمند بزرگ وجود دارد. اوراکلهایی که از این الگو پیروی میکنند، بهعنوان سیستمی از قراردادهای هوشمند درون زنجیرهای و زیرساختهای خارج از زنجیره برای نظارت بر درخواستها و بازیابی دادهها عمل میکنند.
کاربردهای اوراکل در بلاک چین
اوراکل میتواند هزاران کاربرد متفاوت در شبکه بلاک چین داشته باشد. این موجودیت میتواند در تمام مواردی که شبکه بلاک چین به ارتباط با دنیای واقعی نیاز دارد، موثر و کاربردی باشد. در ادامه برخی از کاربردهای رایج اوراکل در سیستم بلاک چین را به شما معرفی میکنیم.
امور مالی غیر متمرکز
اوراکل نیاز اصلی بخش بزرگی از سیستم امور مالی غیرمتمرکز است. بخش بزرگی از سیستم امور مالی غیرمتمرکز برای دسترسی به اطلاعات مالی درباره داراییها و اوضاع بازار، به اوراکلها نیاز دارد. برای مثال بازارهای مالی غیرمتمرکز برای تعیین ظرفیت اهدای وام، بررسی کاربران واجد شرایط و حتی جرایم دیرکرد از اوراکلهای قیمت استفاده میتوانند. از این سازوکار برای اتصال توکنها به داراییهای موجود در دنیای واقعی نیز استفاده میشود. بازارسازی خودکار نیز بهمنظور متمرکزسازی نقدینگی موجود در بازار، با هدف افزایش سرمایهگذاری استفاده میشود که به استفاده از اوراکلها نیاز دارد.
بازی و NFT
بیشتر کاربردهای اوراکل برای قراردادهای هوشمند، مالی هستند. اما در این میان کاربردهای غیرمالی مختلفی نیز در استفاده از اوراکلها وجود دارد. برای مثال میتوان از اوراکلها برای سیستم جوایز بازیهای ویدئویی استفاده کرد. در واقع میتوان از این اوراکلها استفاده کرد تا یک جایزه بهصورت تصادفی به بازیکنان اهدا شود. از سوی دیگر میتوان در توکنهای غیر قابل تعویض که با توجه به اتفاقات دنیای واقعی از جمله آبوهوا قابلیت تغییر در ظاهر، ارزش یا توزیع را دارند نیز از اوراکلها استفاده کرد.
صنعت بیمه
یکی از کاربردهای متفاوت اوراکلها را میتوانید در بیمه مشاهده کنید. اوراکلها با یک شیوه خاص اطلاعات لازم برای جبران خسارت توسط قراردادهای هوشمند بیمه را به دست میآورند. از سوی دیگر از اوراکلها بهعنوان وسیلهای برای دریافت مبلغ خسارت، آزادسازی دسترسی به سنسورهای فیزیکی، تصاویر ماهوارهای و اطلاعات حقوقی نیز استفاده میشود.
استفاده در شرکتها
شرکتهایی که به دنبال گسترش خود در دنیای بلاک چین هستند میتوانند با استفاده از اوراکلها اقدام به خواندن و نوشتن در شبکه کنند. از سوی دیگر شرکتها میتوانند از اوراکلها برای انجام تراکنشها و تصمیمات پیچیده درباره نحوه استقرار داراییها و دادهها در بین زنجیرهها نیز استفاده کنند. در نهایت شرکتهای کوچک و بزرگی که به دنبال پیشرفت و توسعه هستند میتوانند بدون صرف وقت و منابع، سریعا به بلاک چینهای پرتقاضا بپیوندند و خدمات قراردادهای هوشمند مورد نیاز کاربران را فراهم کنند.
بهترین اوراکل بلاک چینی کدام است؟
اگر میخواهید بهترین اوراکل بلاک چینی را پیدا کنید، باید به چند نکته مهم توجه داشته باشید. یک اوراکل بلاک چینی مناسب باید بتواند شفافیت را در تامین اطلاعات فراهم کند. از آنجایی که هزاران میلیارد دلار در پروژههای بلاک چین سرمایهگذاری صورت میگیرد، باید این اوراکلها کاملا قابل اطمینان باشند. از سوی دیگر یک اوراکل مناسب باید غیرمتمرکز باشد که برای سرمایهگذاران بسیار مهم است. در ادامه برخی از بهترین و قابل اطمینانکردن پروژههای اوراکل بلاک چین را با هم بررسی میکنیم.
چین لینک (Chainlink)
به جرات میتوان گفت که مشهورترین پروژه اوراکل بلاک چین، چین لینک (Chainlink) نام دارد. چین لینک یک اوراکل است که وظیفه دریافت دادههای قراردادهای هوشمند را از پلتفرمهای خارج از زنجیره برعهده دارد. در حال حاضر 50 پروژه بلاک چینی و 100 شرکت توسعه نرمافزار در حال فعالیت بر روی چین لینک هستند و این اوراکل را تشکیل میدهند. چین لینک در سال 2020 به اوج خود رسید و هماکنون نیز با سرعت بالایی در حال پیشبرد پروژهها است.
بند پروتکل (BAND protocol)
یکی دیگر از مهمترین پروژههای اوراکل، بند پروتکل (BAND protocol) است. پروژه بند پروتکل بهعنوان یک اوراکل میان زنجیرهای در بستر شبکه اتریوم فعالیت دارد و این امکان را به قراردادهای هوشمند میدهد که منابع اطلاعات خارجی یا API جمعآوری کنند. این جمعآوری اطلاعات با یک روش مقیاسپذیر پیش میرود و در انتها به اتصال اطلاعات ختم میشود. این پروژه یک سیستم تشویقی برای کاربرانی دارد که دادههای واقعی را به اپلیکیشن غیرمتمرکز در دنیای بلاک چین ارائه میدهند.
پروژه دیا (DIA)
دیا (DIA) یکی از برترین پروژههای اوراکل متن باز است. هدف این پروژه حذف واسطهگری، بالا بردن سرعت و افزایش امینت در تبادلات جهانی است. دیا یک هدف مهم دیگر نیز دارد. این پروژه به آموزش سرمایهگذاری هدفمند و ارائه اطلاعات در لحظه نیز میپردازد.
پروژه نست (Nest)
یکی دیگر از پروژههای اوراکل فعال در بستر اتریوم، پروژه نست (Nest) است. اوراکل نست یکی از نمونههای فوقالعاده اوراکل غیرمتمرکز است. این پروژه دقت و صحت اطلاعات برون زنجیرهای را تایید و تضمین میکند. سه ابزار موثر در این پروژه ماینرها، دریافتکنندگان قیمت و تاییدکنندهها هستند. پروژه نست میتوانند با استفاده از این سه ابزار، یک عملکرد اوراکل کامل را در شبکه بلاک چین ارائه دهد. همچنان این پروژه در حال پیشرفت است و ظرفیتهای بیشتری را برای سرمایهگذاری دارد. این پروژه از توکن خود برای افزایش قدرت اکوسیستم اوراکل و بهعنوان تشویقکننده برای مشارکتکنندگان شبکه استفاده میکند.
اوراکل iExec
اوراکل iExecیکی از متفاوتترین پروژههای اوراکل است. اوراکل iExec یک ابزار فوقالعاده برای کسب کارهای web2 است. لازم به ذکر است منظور از کسبوکارهای web2، تمام ابزارهای درآمدزایی نسل قبلی هستند. از جمله این کسب و کارها میتوان به یوتیوب و ویکیپدیا اشاره کرد. پروژه اوراکل iExec به این کسبوکارها کمک میکند که به نسل سوم وب یا همان web3 تبدیل شوند. از سوی دیگر کاربران با استفاده از این اوراکل میتوانند مالکیت داراییها و سرویسهای محاسباتی خود را حفظ کنند و در عین حال آنها را اجاره دهند.
پروژه API3
پروژه اوراکل غیرمتمرکزAPI3 یکی دیگر از مهمترین پروژههای اوراکل است. این اوراکل برنامههای نسل سوم وب را با جریانهای اطلاعات برون زنجیرهای متصل میکند. در این پروژه شاهد دریافت اطلاعات بازارهای مختلفی از جمله کریپتوکارنسی و سهام توسط API3 هستیم. پروژه API3از API های غیرمتمرکز برای دریافت مستقیم اطلاعات از منابع اولشخص استفاده میکند. از سوی دیگر این پروژه قابلیت برقراری ارتباط مستقیم میان برنامههای دنیای بلاک چین را از طریق API فراهم میکند. در نهایت این پروژه میتواند هر نوع API را با تکنولوژی بلاک چین سازگار کند. پالیگان و فانتوم برخی از بلاک چینهایی هستند که از API3 برای پیشبرد اهداف خود بهره میبرند.
تلور (Tellor)
اگر در میان مهمترین پروژههای اوراکل به تلور (Tellor) نپردازیم، دچار یک اشتباه بزرگ شدهایم. تلور یکی از مهمترین اوراکلهای غیرمتمرکز است که شبکهای از اتصال ماینرهای مبتنی بر الگوریتم اثبات کار در آن فعال هستند. این ماینرها برای دریافت اطلاعات قراردادهای هوشمند با یکدیگر در حال رقابت هستند.
یو ام ای (UMA)
یکی از اثربخشترین و پرکاربردترین پروژههای اوراکل یو ام ای (UMA) است. پروژه یو ام ای در واقع یک اوراکل فعال در شبکه اتریوم است. کاربران میتوانند از قالبهای قراردادهای هوشمند این اوراکل برای ایجاد قراردادهای هوشمند مالی و داراییهای مصنوعی استفاده کنند. قراردادهایی مالی مصنوعی نوعی دارایی واقعی مانند مشتقات به شمار میروند. با بهکارگیری قراردادهای هوشمند، قراردادهای مصنوعی عملکرد و قیمت مشتقات را بررسی و اجرا میکنند. در نهایت افراد قادر خواهند بود که بدون ورود واقعی به بازارها و رویارویی با مشکلات و محدودیتها سرمایهگذاری کنند.
اوراکل XYO
یکی از پروژههای جذاب اوراکل، پروژه XYO است. پروژه XYO از الگوریتم Proof-of-Origin برای ثبت دادهها استفاده میکند. در این نو کارکرد، موقعیت مکانی افراد و اشیا بهوسیله Bound witness ثبت و تحلیل میشوند. دیدهبانها (Sentinels)، پلها (Bridges)، تثبیتکنندهها (Diviners) و بایگانی کنندهها (Archivists) چهار ابزار اصلی پروژه XYO هستند. دیدهبانها اطلاعات و روشهای کشف موقعیت مکانی را از طریق دفتر کل، تحلیل و ثبت میکنند. پلها نیز نقش ارتباطی دارند. آنها اطلاعات موقعیت مکانی را تفسیر و از طریق دیدهبانها برای بایگانی کنندهها ارسال میکنند. بایگانی کنندهها نیز این اطلاعات را دریافت و ذخیره میکنند و سپس این اطلاعات در اختیار تثبیتکنندهها قرار میگیرد.
پروژه دوس (Dos)
دوس (Dos) یکی از پرطرفدارترین پروژههای اوراکل است. دوس در واقع یک اوراکل لایه دوم غیرمتمرکز است که از بسیاری از زنجیرههای بلاک چینی پشتیبانی میکند. پروژه دوس با دسترسی به انتشاردهنده و پردازندههای اطلاعاتی، تامین اطلاعات کافی را در لحظه تضمین میکند. این پروژه سرعت بالایی در ارائه و تامین اطلاعات لازم برای قراردادهای هوشمند دارد. در واقع پروژه دوس با اطلاعات اضطراری کار میکند که بسیار مفید و موثر است. این پروژه میتواند تراکنشهای آف چینها را با سرعت بسیار بالایی تکمیل کند. اما باید توجه داشته باشید که راهکارهای لایه یک بلاک چین، ویژگیهای پروژه اوراکل دوس را محدود کردهاند.
مشکل اصلی اوراکل چیست؟
اگرچه اوراکلها پیشرفت بسیاری داشتهاند، اما استفاده از آنها همچنان با چالشهایی همراه است. تا اینجای کار متوجه شدیم که قراردادهای هوشمند، طبق اطلاعاتی که از اوراکلها دریافت کردهاند، تصمیمات خود را نهایی میکنند و اعمال مختلفی را انجام میدهند. بنابراین لازم است که تمام این اطلاعات کاملا سلامت باشند و بتوان به آنها تکیه کرد. چالش اصلی استفاده از اوراکل در چنین شرایطی مشخص میشود. اعمال و تصمیمات قراردادهای هوشمند به اوراکلها بستگی دارند، بنابراین با به خطر افتادن یک اوراکل، کل قرارداد به خطر میافتد. اما چرا ممکن است که اوراکل به خطر بیفتد؟
همانطور که گفتیم اوراکل یک موجودیت میان زنجیرهای است. در واقع این موجودیت در شبکه بلاک چین یا بخشی از اجماع اصلی بلاک چین نیست. در چنین شرایطی مکانیزمهای امنیتی ارائه شده از سوی بلاک چین، برای اوراکلها مفید نخواهند بود. در عین حال که بلاک چین از امنیت بسیاری برخوردار است، اما اوراکلها دارای چالشهای بسیاری در زمینه امنیت هستند.
بلاک چین نیاز شدیدی به اوراکل دارد
اوراکل یک مکانیزم کاربردی برای ارتباط میان قراردادهای هوشمند و دنیای واقعی است. بلاک چین از همین بابت، نیاز شدیدی به اوراکل دارد و به جرات میتوان گفت که بدون استفاده از اوراکل نمیتواند گسترش پیدا کند و فرصتهای بسیاری را از دست خواهد داد. بدون استفاده از اوراکل، شبکه بلاک چین میتواند تنها به اطلاعات موجود در شبکه اتکا کند که این شبکه را محدود میکند.
از سوی دیگر اوراکلها میتوانند با استفاده از سازوکارهای امنیتی، بسیاری از تهدیدات اکوسیستم بلاک چین را از بین ببرند. بنابراین اوراکل یکی از نیازهای اصلی و بسیار مهم بلاک چین است که در آینده به گسترش این شبکه کمک خواهد کرد. هرچند که انتقادات متعددی به استفاده از این پروژهها وجود دارد، اما مزایا و کاربردهای آنها بهقدری هستند که سختترین منتقدان را نیز راضی نگه میدارند.