موارد استفاده از بلاکچین همواره در حال افزایش است
ایده‌های اولیه فناوری و کاربرد بلاکچین ابتدا در سال 1991 مطرح شدند. اما وقتی که بیت‌کوین در سال 2009 توسعه یافت و راه‌اندازی شد، این فناوری توجه بیشتری را به خود جلب کرد. بیت‌کوین توسط شخص یا گروهی از افراد با نام مستعار ساتوشی ناکاموتو ایجاد شده است. اگرچه هنوز هم دقیقا مشخص نیست که ساتوشی ناکاموتو کیست، اما نوآوری‌های فناورانه او یا تیم توسعه بیت‌کوین به‌ویژه در زمینه بلاکچین و ارز دیجیتال، تاثیری عمیق بر نحوه تولید دارایی‌های دیجیتالی و استفاده از آن‌ها در جهان گذاشته‌اند. عمق این تاثیر را به‌راحتی می‌توانیم در افزایش موارد استفاده از بلاکچین مشاهده کنیم.
موارد استفاده از بلاکچین در صنایع و سازمان‌های گوناگون
بیشتر بلاکچین‌ها نوعی دفتر کل توزیع‌شده هستند که داده‌های دیجیتالی را رمزنگاری، ثبت و محافظت می‌کنند. این فناوری اغلب برای پروژه‌های ارزهای دیجیتالی مورد استفاده قرار می‌گیرد، اما ماهیت غیرمتمرکز و امن بلاکچین، آن را به ابزاری قدرتمند برای بسیاری از صنایع دیگر تبدیل کرده است. همچنین با رشد بازار و کارکرد ارزهای دیجیتال و بهبود راه حل‌های مبتنی بر بلاکچین، یادگیری نحوه استفاده از این فناوری نوآورانه در زمینه‌های گوناگون از اهمیت بالایی برخوردار است.
بلاکچین کارایی بهبود یافته‌ای را نسبت به دیگر روش‌ها و فناوری‌ها ارائه می‌دهد زیرا این فناوری ضرورت و نیاز به اعتماد به طرف مقابل در معاملات و تراکنش‌ها و نیز نیاز به راهکارهای گران‌قیمت تامین امنیت را تا حد بالایی از بین برده است.
علاوه بر این، شبکه غیرمتمرکز بلاکچین را می‌توان به‌عنوان یک پایگاه داده شفاف پیکربندی کرد تا برای همه شرکت‌کنندگان در پروژه‌ها، سیستم‌ها و فرآیندها قابل مشاهده باشد. از این نظر، فناوری بلاکچین توانایی ایجاد یک پایگاه داده توزیع شده و در عین حال یکپارچه را فراهم می‌کند. این ویژگی‌ها فرصت‌هایی را برای بهبود عملکرد و امنیت در بسیاری از صنایع و سازمان‌ها مانند: خیریه‌ها، زنجیره‌های تامین، صنعت مراقبت‌های بهداشتی و … فراهم می‌کند. در ادامه با برخی از موارد استفاده از بلاکچین آشنا می‌شویم.
استفاده از بلاکچین در سازمان‌های خیریه
بسیاری از سازمان‌های خیریه در سراسر جهان تلاش می‌کنند تا به بهترین شکل، چالش‌های مدیریت منابع، شفافیت عملیاتی و رهبری موثر را مدیریت کنند. فناوری بلاکچین بی شک می‌تواند به این بنیادها در بهینه‌سازی فرآیند دریافت و مدیریت وجوه کمک کند.
در حال حاضر نیز نمونه‌های قابل توجهی از ادغام فناوری بلاکچین در امور خیریه وجود دارند. برای مثال، بنیاد خیریه بلاکچین (BCF) یک سازمان غیرانتفاعی است که در راستای اهداف توسعه پایدار برای مبارزه با فقر و نابرابری تلاش می‌کند و هدف آن افزایش فعالیت‌های بشردوستانه مبتنی بر بلاکچین در سراسر جهان است.
زنجیره تامین؛ یکی از موارد استفاده از بلاکچین
اکثر کسب‌وکارهای فعال در زنجیره تامین از نظر شفافیت و کارایی با موانع زیادی روبه‌رو هستند. سیستم مدیریت فعلی این کسب‌وکارها هنوز به عنصر اعتماد (به طرف مقابل) وابسته است و این مساله باعث کاهش یکپارچگی بین شرکت‌ها و طرفین قراردادها می‌شود. فناوری بلاکچین می‌تواند برای نظارت و ردیابی کل فرآیند تامین و توزیع مواد و محصولات در یک کسب‌وکار زنجیره تامین استفاده شود. یک پایگاه داده توزیع‌یافته می‌تواند برای ثبت و نگهداری ایمن هر داده مرتبط، اطمینان از صحت محصولات و همچنین شفافیت در پرداخت‌ها و شرایط حمل‌ونقل مناسب باشد.
استفاده از بلاکچین در صنعت مراقبت‌های بهداشتی
دشواری‌های عملیاتی، خطاهای مرتبط با داده‌ها و بوروکراسی اداری از جمله نگرانی‌های مهم در صنعت مراقبت‌های بهداشتی به‌شمار می‌آیند. بلاکچین چندین مورد استفاده در مراقبت‌های بهداشتی دارد که از جمله آن‌ها می‌توانیم به این موارد اشاره کنیم:
- ردیابی داروها از طریق زنجیره تامین
- مدیریت داده‌های بیماران
علاوه‌براین، بلاکچین می‌تواند مزایای امنیتی قابل توجهی برای بیمارستان‌ها و مراکز درمانی داشته باشد، زیرا این موسسات نیز توسط هکرها مورد حمله قرار می‌گیرند که دلیل آن ارزش بالای داده‌هایی است که در اختیار دارند. به‌همین دلیل شرکت‌های فعال در توسعه فناوری‌های بلاکچین در حال بررسی استفاده از بلاکچین به‌عنوان راهی برای ذخیره سوابق دیجیتالی سلامتی بیماران هستند. چنین راه حل‌هایی می‌توانند هزینه‌های فرآیندها ذخیره‌سازی این داده‌ها را نیز کاهش دهند و در عین حال باعث افزایش ایمنی حریم خصوصی بیماران و دقت داده‌ها شوند.
پرداخت‌های مبتنی‌بر حق امتیاز
حقوق موسیقی‌دانان، سازندگان بازی‌های ویدئویی و به‌طور کلی هنرمندان اغلب به‌دلایل مختلفی پایمال می‌شود که از جمله آن‌ها می‌توان به بروز موارد دزدی دیجیتال، قراردادهای ناعادلانه با آژانس‌های شخص ثالث، یا صرفا به‌دلیل پرداخت نشدن حق امتیاز استفاده از آثار آن‌ها اشاره کرد.
فناوری بلاکچین می‌تواند برای ایجاد بستری مورد استفاده قرار گیرد که در آن هنرمندان مستعد و خلاق بتوانند از آن برای ایجاد روش‌هایی غیر قابل دستکاری و دزدی در اجاره، خرید و یا استفاده از محتوای خود استفاده کنند و سوابق این موارد را نیز به‌طور شفاف نگهداری کنند. چنین پلتفرمی همچنین می‌تواند پرداخت‌ها را از طریق قراردادهای هوشمند – که قراردادهای دیجیتال خوداجرا هستند – تسهیل کند.
فرآیندهای حکمرانی؛ یکی دیگر از موارد استفاده از بلاکچین
فناوری بلاکچین راهکاری برای مدیریت شبکه‌ها و اقدامات دولتی به شیوه‌ای دموکراتیک‌تر، منصفانه‌تر و ایمن‌تر است. بنابراین این پتانسیل را دارد که تا حد زیادی شیوه‌ها و فرآیندهای حکمرانی را در بخش‌های مختلف بهبود ببخشد. سیستم‌های مبتنی بر بلاکچین می‌توانند به‌عنوان ابزارهایی برای کاهش یا حذف تقلب در رای‌گیری و حذف موضوعیت “اعتماد” در انتخابات یا سایر فرآیندهای مبتنی‌بر قانون اساسی پیاده‌سازی شوند. (در اینجا در واقع منظور از حذف موضوعیت “اعتماد” همان ایجاد بالاترین سطح از اعتماد است. زیرا این فناوری، از ماهیتی توزیع‌شده و ایمن برخوردار است و اعتماد یا بی‌اعتمادی تقریبا در آن معنایی ندارد.) همین ویژگی همچنین بلاکچین را به یک سلاح قدرتمند در برابر فساد تبدیل کرده است. سلاحی که در عین حال راهکاری برای افزایش یکپارچگی داده‌ها و قابلیت ردیابی در سناریوهای مختلف، از جمع‌آوری مالیات تا توزیع کمک‌های مالی است.
راه حل‌های پرداخت و نرم‌افزارهای غیر متمرکز
وقتی صحبت از انتقال پول در سراسر جهان بهمیان می‌آید، فناوری بلاکچین قبلا در موارد متعددی کارآمدی بی‌نظیر خود را ثابت کرده است. ارسال ارزهای دیجیتال از طریق پلتفرم‌های غیرمتمرکز برای دوستان، افراد خانواده و دیگران در سراسر جهان در مقایسه با روش‌هایی که بانک‌های متمرکز و دیگر سرویس‌های پرداخت متمرکز ارائه می‌دهند، بسیار ارزان‌تر و سریع‌تر است.
علاوه بر این، وب‌سایت‌ها و برنامه‌های کاربردی متمرکز به کاربران امکان کنترل داده‌های خود را نمی‌دهند. همچنین آن‌ها اغلب بر اساس ارزشی که برای پلتفرم ایجاد می‌شود به کاربران پاداش نمی‌دهند. اما برنامه‌های غیرمتمرکز مبتنی بر بلاکچین (dApps) واسطه‌ها را حذف می‌کنند. آن‌ها به کاربران این امکان را می‌دهند که از کاهش هزینه‌های انتقال دارایی، کارایی بیشتر و مشوق‌های بیشتر و جذاب‌تر لذت ببرند و در عین حال ارزهای دیجیتال را ارسال و دریافت کنند.
همان‌طور که ویتالیک بوترین گفته است، راه حل‌های بلاکچین به افراد اجازه می‌دهد تا با حدف واسطه‌ها و بدون نیاز به سیستم‌های متمرکز، به‌طور مستقیم با یکدیگر کار کنند. او همچنین گفته است: “بیشتر فناوری‌ها (و صنایع و کسب‌وکارها) علاقه دارند، کارگران خودکار (حلقه‌های بیرونی فناوری) کارها را انجام دهند. درحالی‌که بلاکچین‌ها اتوماسیون را در مرکز پیاده‌سازی می‌کنند. بلاکچین به جای اینکه راننده تاکسی را بیکار کند، اوبر را بیکار می‌کند و به رانندگان تاکسی اجازه می‌دهد مستقیما با مشتری کار کنند.”
اینترنت اشیا یکی از موارد استفاده شگفت‌انگیز از بلاکچین
بلاکچین و اینترنت اشیا (IoT) یک تطابق طبیعی دارند. بلاکچین یک فناوری غیرمتمرکز است و شبکه‌های IoT اغلب برای جمع‌آوری داده‌ها از منابعی استفاده می‌شوند که پراکنده و غیرمتمرکز هستند. فناوری بلاکچین به سازمان‌ها این امکان را می‌دهد که یک دفتر کل غیرقابل تغییر و شفاف برای دستگاه‌های اینترنت اشیا ایجاد کنند. دفتر کلی که داده‌های این دستگاه‌ها و شرایط تعامل بین آن‌ها را مدیریت و نگهداری می‌کند. همچنین بلاکچین با استفاده از ویژگی‌های امنیتی و کاربردهای ارزهای دیجیتال، یک پلتفرم ایده‌آل برای تراکنش‌های ماشین به ماشین (M2M) ارائه می‌کند.
بلاکچین یک فناوری مناسب برای انجام آسان تراکنش‌های دقیق و ایمن است. بنابراین منطقی است که ادغام آن با اینترنت اشیا باعث افزایش پاسخگویی و دقت و امنیت داده‌ها در این سیستم‌ها شود. درست به‌همین دلیل است که بسیاری از شرکت‌های فعال در این صنعت، برای توسعه و راه‌اندازی شبکه‌های اینترنت اشیا مبتنی‌بر بلاکچین سرمایه‌گذاری کرده‌اند.
بلاکچین با کاربردهای متنوع خود یک فناوری ماندگار است
بلاکچین به‌عنوان فناوری ایجاد دفتر کل توزیع‌شده، این قابلیت را دارد که باعث افزایش امنیت، شفافیت، مسئولیت‌پذیری و کارایی در سازمان‌ها، نهادها و کسب‌وکارهای مختلف شود. این فناوری ایمنی حریم خصوصی را نیز افزایش می‌دهد و نیاز به اعتمادسازی بین طرفین قراردادها و تعاملات کاری را از بین می‌برد. بلاکچین همچنین یک شبکه مبتنی‌بر وب ارزشمند ایجاد می‌کند که در آن کاربران می‌توانند تراکنش‌های همتا به همتای فرامرزی انجام دهند.
به‌همین دلیل است که بلاکچین و ارزهای دیجیتال فناوری‌هایی ماندگار هستند. همچنین این قدرت را دارند که صنایع مختلف و جنبه‌های گوناگون زندگی ما را از امور مالی و کشاورزی تا حکمرانی و مراقبت‌های بهداشتی متحول کنند.
